 | | "Dzieci raju" |
W 1945 roku Marcel Carné nakręcił “Dzieci raju” – trzygodzinny
film kostiumowy z udziałem ponad dwóch tysięcy statystów. Akcja filmu rozpoczyna się
w 1830 roku, gdy bulward Temple, zwany “bulwardem zbrodnii”, był miejscem gdzie
odbywała się większość paryskich spektakli. Triumfy odnosili tam: komik Frédérick
Lemaitre, mim Baptiste i Garance, która skrycie kochała Baptiste'a. Po latach – gdy
Baptiste jest już żonaty, a Garance wyszła za mąż – spotykają się ponownie i
wyznają sobie miłość. Produkcję rozpoczęto w 1943 roku, później przerwano w
momencie ogłoszenia desantu aliantów na Sycylię, i wznowiono w 1944. Film nie schodził
z plakatu przez 52 tygodnie i rok po premierze nadal był grany w kinach. Jest to jedno z
największych dzieł kina francuskiego i jego triumfalny sukces.
 | | "Nienawiść" |
Dziś we Francji – tak jak i w innych krajach europejskich –
królują filmy amerykańskie. Ale w odróżnieniu od reszty Europejczyków Francuzi nadal
kręcą i oglądają dużo filmów rodzimej produkcji. Może żaden nie osiąga sukcesu
“Dzieci raju”, ale nadal zdarzają się filmy kultowe i wiele wybitnych. Pierwszym
przykładem, który się nasuwa jest “Nienawiść” Mathieu Kassovitza. We francuskiem
numerze miesięcznika “Premiere” z 1995 roku, poświęconemu Festiwalowi Filmowemu w
Cannes, ukazał się artykuł pod tytułem “Dzieci nienawiści”. Było to bardzo
trafne porównanie, gdyż ten czarno-biały, paradokumentalny film rozpoczął nowy etap
we współczesnej kinematografii francuskiej, tak jak kiedyś klasyczne dziś dzieło
Marcela Carné.
 |  | | "Wielkie zmęczenie" |
Pisząc do tej pory o nowym kinie francuskim zwracałam uwagę przede
wszystkim na filmy powstałe w latach dziewięćdziesiątych. Pomimo przewagi na naszych
ekranach filmów amerykańskich, filmy francuskie na szczęście nie zniknęły całkiem z
naszych kin. Przygotowując się do tego odcinka serii byłam mile zaskoczona ilością
francuskich filmów i kooprodukcji, które w końcu – przeważnie z paroletnim
opóźnieniem – trafiły do Polski. Może nie zawsze były to te najciekawsze pozycje,
ale jednak filmy francuskie nadal można u nas oglądać. Najczęściej są to filmy,
które pojawiają się na międzynarodowych festiwalach, gdzie dystrybutorzy mają okazję
się z nimi zapoznać. Dużą rolę odgrywa tu także Warszawski Festiwal Filmowy i
Festiwal Filmu Francuskiego. Większość filmów zakupionych przez polskich
dystrybutorów jest tam testowana na polskiej publiczności i potem najlepiej przyjęte
filmy trafiają do dystybucji.
 | | "Francuzka" |
Niestety, resztę propozycji można zobaczyć tylko tam i później
już nigdzie więcej. Do takich filmów należało wspaniałe “Serce jak lód “
Claude'a Sauteta, “Patrioci” Erica Rochanta, “Perfumy Ivonne” czy
“Tango” Patrice'a Leconte'a, pokazane na Warszawskim Festiwalu w 1994 roku. Po tym
festiwalu do polskich kin trafiła tylko komedyjka “Wielkie zmęczenie” Michela Blanca
i “Dzikie trzciny” André Téchiné, które zdobyły również pierwszą nagrodę na
Drugim Festiwalu Filmu Francuskiego w 1995 roku. “Dzikie trzciny” powstały jako
część cyklu “Wszyscy chłopcy i dziewczęta w ich wieku” (Tous les garcons et les
filles de leur age”). Każdy odcinek przedstawiał czasy młodości innego reżysera i
pokazywał problemy jego pokolenia. Do cyklu należały także filmy: “US go home”
Claire Denis, “Portret młodej dziewczyny z Brukselii pod koniec lat
sześćdziesiątych” Chantal Akerman, “Pokój i miłość” Laurence'a Ferreiry
Barbosa, “Travolta i ja” Patricii Mazuy, “Zbyt wiele szczęścia” Cédrica Kahna i
“Zimna woda” Oliviera Assaya. W Polsce te filmy poza festiwalami można było
zobaczyć jedynie na pokazach Instytutu Francuskiego w warszawskim kinie Muranów.
Ze wspomnianego już Drugiego Festiwalu Filmu Francuskiego w tym samym
1995 roku do naszych kin trafiła także “Francuzka” Régisa Wargniera i “Kochanek
czy kochanka?” Josiane Balasko. W tym samym roku mogliśmy również obejrzeć “Dzikie
noce” Cyrilla Collarda, “Leona zawodowca” Luca Bessona, “Córkę d'Artagnana”
Bertranda Taverniera i “Indianina w Paryżu” Hervé'a Paluda. Trzecia edycja tego
festiwalu zaowocowała pojawieniem się “Mojego mężczyzny” Bertranda Bliera oraz
filmu “Nelly i Pan Arnaud” Claude'a Sauteta. Kolejny Warszawski Festiwal Filmowy dał
nam “Przynętę” Bertranda Taverniera i “Nienawiść” Mathieu Kassovitza. Oprócz
tego w 1996 roku mogliśmy zobaczyć: drugi po “Delicatessen” film Jean-Pierre'a
Jeuneta i Marca Caro – “Miasto zaginionych dzieci”, “Zuchwałego Beaumarchaisa”
Edouarda Molinary, “Anioła stróża” Jean-Marie Poire'a oraz uwspółcześnioną
wersję “Nędzników” Claude'a Leloucha. “Nędzników” pokazano także w 1996 roku
na 12 Warszawskim Festiwalu Filmowym w cyklu zatytułowanym po prostu: Francja, w
którym można było również zobaczyć “¦mieszność” i “Wielkie tournée”
Patrice'a Leconte, “Irmę Vep” Oliviera Assayasa, przyrodniczy “Mikrokosmos”
Claude'a Nuridsany i Marie Perennou oraz rysunkowe “Miasteczko Chełm” Alberta Hanana
Kaminskiego. Z tych filmów tylko “¦mieszność” i “Mikrokosmos” pojawiły się
rok później u nas w kinach.
 | | "Ósmy dzień" |
Od 1997 roku 13 i 14 Warszawski Festiwal Filmowy ograniczył ilość
francuskich filmów do dwóch, w dodatku wybieranych według nie zrozumiałego dla mnie
kryterium. Być może jest to spowodowane rozwojem Festiwalu Filmu Francuskiego, który
daje pełniejszy obraz tej kinematografii. Czasem jednak bardzo głośne i dobre filmy
francuskie wcale do nas nie docierają. Tak było chociażby z filmami “Kobiety,
mężczyźni – sposób użycia” Claude'a Leloucha, “Przyjemność i przykrości z
nią związane” Nicolasa Boukhriefa, czy “Wymarzone życie aniołów”, które
wkrótce ma wreszcie trafić do polskich kin. 13 Warszawski Festiwal Filmowy
zaprezentował nam tylko “Demony Jezusa” Bernie Bonvoisina i “Dobermanna” Jana
Kounena, który trafił na polskie ekrany parę miesięcy później. Natomiast na ostatnim
14 Festiwalu pokazano dwa filmy, o których już pisałam w poprzednich odcinkach: “Ci,
którzy mnie kochają, wsiądą do pociągu” i “Paparazzi”. Pomimo to w kinach
zaczęło pojawiać się coraz więcej francuskich tytułów. Czasem były to filmy z
Festiwalu Filmu Francuskiego, a czasami po prostu francuskie hity lub nowe filmy
reżyserów i aktorów, którzy wyrobili już sobie nazwisko. Tak było z “Piątym
elementem” Luca Bessona, “Zabójcą” Mathieu Kassovitza, “Złodziejami” André
Téchiné, “Jaguarem” Francisa Vebera, “Ósmym dniem” Jaco Van Dormaela
oraz filmem “Jak kochają czarownice” René Manzora z Venessą Pardis, Jeanne Moreau i
Jeanem Reno w rolach głównych.
 | | "Ponette" |
W ten sposób doszliśmy do 1998 roku, który minął już
bezpowrotnie, choć wydawać by się mogło, że się dopiero zaczął. Ale czas ma to do
siebie, że bardzo szybko mija :) I właśnie w tym - jakże szybko - ubiegłym roku na
ekranach polskich kin pojawiło się pięć tytułów znad Sekwany. Były to filmy:
“Królowie życia” Francoisa Velle'a, “Kanapa w Nowym Jorku” Chantal
Akerman, “Na ostrzu szpady” Philippe'a de Broca, “Ponette” Jacques'a
Doillona i “Francuska ruletka” Claude'a Chabrola. Oprócz filmów “czysto”
francuskich do kin trafia wiele kooprodukcji. Czasem oglądając filmy nie zdajemy sobie
nawet sprawy, że Francuzi przyczynili się jakoś do jego powstania. Mogłabym tu
przytoczyć wiele przykładów, chociażby “Koniec przemocy” Wima Wendersa,
“Spalonych słońcem” Nikity Michałkowa, “Bandytę” Macieja Dejczera, czy
“¦mierć i dziewczynę” Romana Polańskiego. W nowym 1999 roku życzę sobie i Wam,
aby francuskich filmów przybywało. Już w marcu na ekrany naszych kin wejdą “Goście,
goście II”, kontynuacja komedii o rycerzu i jego giermku, którzy przenieśli się w
czasie i znaleźli się we współczesnej Francji. Mam nadzieję, że zapoczątkują
owocny rok dla całej francuskiej kinematografii.
Wszystko co dobre, kiedyś się kończy. Dziś nadszedł czas, żeby
zakończyć ten cykl. Mam nadzieję, że zainteresowałam parę osób kinem francuskim.
Może następnym razem gdy zobaczycie, że gdzieś grają francuski film, to nie
obejdziecie tego kina szerokim łukiem, tylko wybierzecie się do niego. Kolejnego odcinka
Nowego Kina Francuskiego już w następnym numerze The Valetz Magazine nie
będzie, ale mam nadzieję, że będziemy się nadal spotykać na jego łamach. Pozdrawiam
serdecznie wszystkich czytelników:)
Filmografia:
1. “Dzieci raju” (“Les enfants du paradis”);
reż. Marcel Carné, wyst. Arletty, Jean-Louis Barrault, Pierre Brasseur, Marcel Herrand;
Francja 1945 (182 min.)
2. “Nienawiść” (“La haine”); scen. i reż. Mathieu Kassovitz, wyst. Vincent
Cassel, Hubert Koundé, Said Taghmaoui; Francja 1995 (95 min.)
3. “Serce jak lód” (“Un coeur en hiver”); reż. Claude Sautet, wyst. Emmanuelle
Béart, Daniel Auteuil, André Dussolier, Elisabeth Bourgine; Francja 1992 (100 min.)
4. “Patrioci” (“Les patriotes”); scen. i reż. Eric Rochant, wyst. Yvan Attal,
Yossi Banai, Sandrine Kiberlain, Richard Masur; Francja 1994 (140 min.)
5. “Perfumy Ivonne” (“Le parum d'Ivonne”); scen. i reż. Patrice Leconte, wyst.
Jean-Pierre Marielle, Hippolyte Girardot, Richard Bohringer, Sandra Majani: Francja 1993
(85 min.)
6. “Tango”; scen. i reż. Patrice Leconte, wyst. Thierry Lhermitte, Richard Bohringer,
Philippe Noiret, Miou Miou, Carole Bouquet; Francja 1992 (88 min.)
7. “¦miertelne zmęczenie” (“Grosse fatigue”); scen. i reż. Michel Blanc, wyst.
Michel Blanc, Carole Bouquet, Philippe Noiret, Josiane Balasko; Francja 1994 (86 min.)
8. “Dzikie trzciny” (Les roseaux sauvages”); reż. André Téchiné, wyst. Elodie
Bouchez, Gael Morel, Stéphane Rideau, Frédéric Gorny; Francja 1994 (110 min.)
9. “US go home”; reż. Claire Denis, wyst. Alice Houri, Jessica Tharaud, Gregoire
Colin; Francja 1995 (104 min.)
10. “Portret młodej dziewczyny z Brukselii pod koniec lat sześćdziesiątych” (“Portrait
d'une jeune fille de la fin des années 60, a Bruxelles”); reż. Chantal Akerman, wyst.
Circe, Julien Rassam; Francja 1995 (104 min.)
11. “Pokój i miłość” (“Paix et amour”); reż. Laurence Ferreira
Barbosa, wyst. Gil Novio, Emmanuel Mari, Yvonne Kerouedan; Francja 1995 (104 min.)
12. “Travolta i ja” (“Travolta et moi”); reż. Patricia Mazuy, wyst. Leslie
Azzoulai, Julien Gerin, Helene Eichers; Francja 1995 (104 min.)
13. “Zbyt wiele szczęścia” (“Trop de bonheur”); reż. Cédric Kahn, wyst.
Estelle Perron, Caroline Trousselard, Malek Bechar, Didier Borga; Francja 1994 (65 min.)
14. “Zimna woda” (L'eau froide”); reż. Olivier Assayas; Francja 1994 (104 min.)
15. “Francuzka” (“Une femme francaise”); scen. i reż. Régis Wargnier, wyst.
Emmanuelle Béart, Daniel Auteuil, Gabriel Barylli; Francja 1995 (94 min.)
16. “Kochanek czy kochanka?” (“Gazon maudit”); reż. Josiane Balasko, wyst.
Josiane Balasko, Victoria Abril, Alain Chabat; Francja 1994 (105 min.)
17. “Dzikie noce” (“Les nuits fauves”); scen. i reż. Cyril Collard, wyst. Cyril
Collard, Romane Bohringer, Carlos Lopez; Francja 1992 (126 min.)
18. “Leon zawodowiec” (“Leon”); reż. Luc Besson, wyst. Jean Reno, Gary Oldman,
Nathalie Portman, Danny Aiello; Francja 1994 (110 min.)
19. “Córka d'Artagnana” (“La fille d'Artagnan”); reż. Bertrand Tavernier, wyst.
Sophie Marceau, Phillip Noiret, Claude Rich; Francja 1994.
20. “Indianin w Paryżu” (“Un indien dans la ville”); reż. Hervé Palud, wyst.
Thierry Lhermitte, Miou Miou, Arielle Dombasle; Francja 1994 (89 min.)
21. “Mój mężczyzna” (“Mon homme”); reż. Bertrand Blier, wyst. Anouk Grinberg,
Gérard Lanvin, Valéria Bruno-Tedeschi; Francja 1995 (98 min.)
22. “Nelly i pan Ardant” (“Nelly et M. Ardant”); reż. Claude Sautet, wyst.
Emmanuelle Béart, Michel Serrault, Jean-Huges Anglande; Francja 1995 (106 min.)
23. “Przynęta” (L'appat”); reż. Bertrand Tavernier; wyst. Marie Gillain, Olivier
Sitruk, Bruno Putzulu, Richard Berry, Philippe Duclos; Francja 1994 (113 min.)
24. “Delicatessen”; reż. Jean-Pierre Jeunet, Marc Caro, wyst. Dominique Pinon,
Marie-Laure Dougnac, Jean-Claude Dreyfus; Francja 1991 (95 min.)
25. “Miasto zaginionych dzieci” (“La cité des enfants perdus”); reż. Jean-Pierre
Jeunet, Marc Caro, wyst. Ron Perlman, Daniel Emilfork, Dominique Pinon: Francja 1995 (112
min.)
26. “Zuchwały Beaumarchais” (“Beaumarchais l'insolent”); reż. Edouard Molinaro,
wyst. Fabrice Luchini, Sandrine Kiberlain, Michel Serrault; Francja 1996 (100 min.)
27. “Anioł stróż” (“Les anges gardiens”); reż. Jean-Marie Poire, wyst. Gérard
Depardieu, Christian Clavier, Eva Grimaldi; Francja 1995 (110 min.)
28. “Nędznicy” (Les Misérables du XX-eme siécle”); scen. i reż. Claude Lelouch,
wyst. Jean-Paul Belmondo, Michel Boujenah, Alessandra Martines, Annie Girardot; Francja
1995 (177 min.)
29. “¦mieszność” (“Ridicule”); reż. Patrice Laconte, wyst. Fanny Ardant,
Charles Berling, Bernard Giraudeau, Judith Godreche, Jean Rochefort; Francja 1997 (102
min.)
30. “Wielkie tournée” (Les grands ducs”); reż. Patrice Leconte, wyst. Jean-Pierre
Marielle, Philippe Noiret, Jean Rochefort, Catherine Jacob, Michel Blanc; Francja 1996 (85
min.)
31. “Irma Vep”; scen. i reż. Olivier Assayas, wyst. Maggie Cheung, Jean-Pierre Leaud,
Nathalie Richard, Antoine Basler, Bulle Ogier; Francja 1996 (98 min.)
32. “Mikrokosmos” (“Microcosmos, le peuple de l'herbe”); reż. Claude Nuridsany i
Marie Perennou; Francja/Szwajcaria/Włochy 1996 ( 75 min.)
33. “Miasteczko Chełm” (“Le monde est un grand Chelm”); reż. Albert Hanan
Kaminski; Francja/Węgry/Niemcy 1995 (76 min.)
34. “Kobiety, mężczyźni - sposób użycia” (“Hommes, femmes - mode d'emploi”);
reż. Claude Lelouche, wyst. Bernard Tapie, Fabrice Luchini, Ophélie Winter, Alessandra
Martines; Francja 1996 (114 min.)
35. “Przyjemność, i przykrości z nią związane” (“Le plaisir, et ses petits
tracas”); reż Nicolas Boukhrief, wyst. Vicent Cassel, Julie Gayet, Mathieu Kassovitz,
Michele Placido; Francja 1998 (101 min.)
36. “Wymarzone życie aniołów” (“La vie revée des anges”); reż. Erick Zonca,
wyst. Elodie Bouchez, Natasha Régnier; Francja 1998 (119
min.)
37. “Demony Jezusa” (Les démons de Jésus”); scen. i reż. Bernie Bonvoisin, wyst.
Thierry Frémont, Nadia Fares, Patrick Bouchitey, Fabienne Babe; Francja 1996 (117 min.)
38. “Doberman” (“Le Doberman”); reż. Jan Kounen, wyst. Vincent Cassel, Monica
Bellucci, Tchéky Karyo; Francja 1997 (103 min.)
39. “Ci, którzy mnie kochają, wsiądą do pociągu” (“Ceux qui m'aiment prendront
le train”); reż. Patrice Chereau, wyst. Jean-Louis Trintignant, Charles Berling,
Valeria Bruno-Tedeschi, Pascal Greggory, Vincent Perez; Francja 1998 (123 min.)
40. “Paparazzi”; reż. Alain Berberian, wyst. Patrick Timsit, Vincent Lindon,
Catherine Frot, Isabelle Gelinas, Elise Tielrooy, Nathalie Baye; Francja 1997 (104 min.)
41. “Piąty element” (“Le cinquieme element”); scen. i reż. Luc Besson, wyst.
Bruce Willis, Gary Oldman, Ian Holm, Milla Yovovich, Mathieu Kassovitz; Francja 1997 (126
min.)
42. “Zabójca” (“Assasin(s)”); reż. Mathieu Kassovitz, wyst. Michel Serrault,
Mathieu Kassovitz, Mehdi Venoufa; Francja 1996 (134 min.)
43. “Złodzieje” (“Les voleurs”); reż. André Téchiné, wyst. Catherine Deneuve,
Daniel Auteuil, Laurence Cote; Francja 1996 (117 min.)
44. “Jaguar”; reż. Francis Veber, wyst. Jean Reno, Patric Bruel, Harrison Lowe;
Francja 1996 (99 min.)
45. “Ósmy dzień” (“Le huitieme jour”); reż. Jaco Van Dormael, wyst. Daniel
Auteuil, Pascal Duquenne, Miou Miou; Francja 1995 (118 min.)
46. “Jak kochają czarownice” (“Witch way love”); reż. René Manzor, wyst.
Venessa Paradis, Jean Reno, Jeanne Moreau; Francja 1997 (102 min.)
47. “Królowie życia” (“Comme les rois”); reż. Francois Velle, wyst. Marushka
Detmers, Stephane Freiss, Mariusz Pujszo; Francja 1996 (95 min.)
48. “Kanapa w Nowym Jorku” (“Un divan a New York”); reż. Chantal Akerman, wyst.
Juliette Binoche, William Hurt, Stephanie Buttle; Francja 1995 (100 min.)
49. “Na ostrzu szpady” (“Le bossu”); reż. Philippe de Broca, wyst. Daniel
Auteuil, Fabrice Luchini, Vincent Perez, Marie Gillain, Philippe Noiret, Sacha Bourdo;
Francja 1997 (120 min.)
50. “Ponette”; reż. Jacques Doillon, wyst. Victoire Thivisol, Delphine Schiltz, Marie
Trintignant, Xavier Beauvois, Claire Nebout; Francja 1996 (97 min.)
51. “Francuska ruletka” (“Rien ne va plus”); reż. Claude Chabrol, wyst. Isabelle
Hupert, Michel Serrault, Francois Cluzet, Jackie Berroyer; Francja 1997 (105 min.)
52. “Koniec przemocy” (“The end of silence”); reż. Wim Wenders, wyst. Bill
Pulman, Andie McDowell, Gabriel Byrne; Francja 1997 (122 min.)
53. “Spaleni słońcem” (“Utomlonnyje sołncem/ Soleil Trompeur”); reż. Nikita
Michałkow, wyst. Nikita Michałkow, Oleg Mienszykow, Wiaczesław Tichonow; Rosja/Francja
1994 (134 min.)
54. “Bandyta” (“Brute”); reż. Maciej Dejczer, wyst. Til Schweiger, Pete
Postlethwaite, John Hurt, Polly Walker; Polska/Francja/Niemcy 1997 (102 min.)
55. “¦mierć i dziewczyna” (“Death and the Maiden”); reż. Roman Polański, wyst.
Sigourney Weaver, Ben Kingsley, Stuart Wilson; Wielka Brytania/USA/Francja 1994 (103 min.)
|
