 | | "Dzieci raju" |
W 1945 roku Marcel Carné nakrecil “Dzieci raju” – trzygodzinny
film kostiumowy z udzialem ponad dwoch tysiecy statystow. Akcja filmu rozpoczyna sie
w 1830 roku, gdy bulward Temple, zwany “bulwardem zbrodnii”, byl miejscem gdzie
odbywala sie wiekszosc paryskich spektakli. Triumfy odnosili tam: komik Frédérick
Lemaitre, mim Baptiste i Garance, ktora skrycie kochala Baptiste'a. Po latach – gdy
Baptiste jest juz zonaty, a Garance wyszla za maz – spotykaja sie ponownie i
wyznaja sobie milosc. Produkcje rozpoczeto w 1943 roku, pozniej przerwano w
momencie ogloszenia desantu aliantow na Sycylie, i wznowiono w 1944. Film nie schodzil
z plakatu przez 52 tygodnie i rok po premierze nadal byl grany w kinach. Jest to jedno z
najwiekszych dziel kina francuskiego i jego triumfalny sukces.
 | | "Nienawisc" |
Dzis we Francji – tak jak i w innych krajach europejskich –
kroluja filmy amerykanskie. Ale w odroznieniu od reszty Europejczykow Francuzi nadal
kreca i ogladaja duzo filmow rodzimej produkcji. Moze zaden nie osiaga sukcesu
“Dzieci raju”, ale nadal zdarzaja sie filmy kultowe i wiele wybitnych. Pierwszym
przykladem, ktory sie nasuwa jest “Nienawisc” Mathieu Kassovitza. We francuskiem
numerze miesiecznika “Premiere” z 1995 roku, poswieconemu Festiwalowi Filmowemu w
Cannes, ukazal sie artykul pod tytulem “Dzieci nienawisci”. Bylo to bardzo
trafne porownanie, gdyz ten czarno-bialy, paradokumentalny film rozpoczal nowy etap
we wspolczesnej kinematografii francuskiej, tak jak kiedys klasyczne dzis dzielo
Marcela Carné.
 |  | | "Wielkie zmeczenie" |
Piszac do tej pory o nowym kinie francuskim zwracalam uwage przede
wszystkim na filmy powstale w latach dziewiecdziesiatych. Pomimo przewagi na naszych
ekranach filmow amerykanskich, filmy francuskie na szczescie nie zniknely calkiem z
naszych kin. Przygotowujac sie do tego odcinka serii bylam mile zaskoczona iloscia
francuskich filmow i kooprodukcji, ktore w koncu – przewaznie z paroletnim
opoznieniem – trafily do Polski. Moze nie zawsze byly to te najciekawsze pozycje,
ale jednak filmy francuskie nadal mozna u nas ogladac. Najczesciej sa to filmy,
ktore pojawiaja sie na miedzynarodowych festiwalach, gdzie dystrybutorzy maja okazje
sie z nimi zapoznac. Duza role odgrywa tu takze Warszawski Festiwal Filmowy i
Festiwal Filmu Francuskiego. Wiekszosc filmow zakupionych przez polskich
dystrybutorow jest tam testowana na polskiej publicznosci i potem najlepiej przyjete
filmy trafiaja do dystybucji.
 | | "Francuzka" |
Niestety, reszte propozycji mozna zobaczyc tylko tam i pozniej
juz nigdzie wiecej. Do takich filmow nalezalo wspaniale “Serce jak lod “
Claude'a Sauteta, “Patrioci” Erica Rochanta, “Perfumy Ivonne” czy
“Tango” Patrice'a Leconte'a, pokazane na Warszawskim Festiwalu w 1994 roku. Po tym
festiwalu do polskich kin trafila tylko komedyjka “Wielkie zmeczenie” Michela Blanca
i “Dzikie trzciny” André Téchiné, ktore zdobyly rowniez pierwsza nagrode na
Drugim Festiwalu Filmu Francuskiego w 1995 roku. “Dzikie trzciny” powstaly jako
czesc cyklu “Wszyscy chlopcy i dziewczeta w ich wieku” (Tous les garcons et les
filles de leur age”). Kazdy odcinek przedstawial czasy mlodosci innego rezysera i
pokazywal problemy jego pokolenia. Do cyklu nalezaly takze filmy: “US go home”
Claire Denis, “Portret mlodej dziewczyny z Brukselii pod koniec lat
szescdziesiatych” Chantal Akerman, “Pokoj i milosc” Laurence'a Ferreiry
Barbosa, “Travolta i ja” Patricii Mazuy, “Zbyt wiele szczescia” Cédrica Kahna i
“Zimna woda” Oliviera Assaya. W Polsce te filmy poza festiwalami mozna bylo
zobaczyc jedynie na pokazach Instytutu Francuskiego w warszawskim kinie Muranow.
Ze wspomnianego juz Drugiego Festiwalu Filmu Francuskiego w tym samym
1995 roku do naszych kin trafila takze “Francuzka” Régisa Wargniera i “Kochanek
czy kochanka?” Josiane Balasko. W tym samym roku moglismy rowniez obejrzec “Dzikie
noce” Cyrilla Collarda, “Leona zawodowca” Luca Bessona, “Corke d'Artagnana”
Bertranda Taverniera i “Indianina w Paryzu” Hervé'a Paluda. Trzecia edycja tego
festiwalu zaowocowala pojawieniem sie “Mojego mezczyzny” Bertranda Bliera oraz
filmu “Nelly i Pan Arnaud” Claude'a Sauteta. Kolejny Warszawski Festiwal Filmowy dal
nam “Przynete” Bertranda Taverniera i “Nienawisc” Mathieu Kassovitza. Oprocz
tego w 1996 roku moglismy zobaczyc: drugi po “Delicatessen” film Jean-Pierre'a
Jeuneta i Marca Caro – “Miasto zaginionych dzieci”, “Zuchwalego Beaumarchaisa”
Edouarda Molinary, “Aniola stroza” Jean-Marie Poire'a oraz uwspolczesniona
wersje “Nedznikow” Claude'a Leloucha. “Nedznikow” pokazano takze w 1996 roku
na 12 Warszawskim Festiwalu Filmowym w cyklu zatytulowanym po prostu: Francja, w
ktorym mozna bylo rowniez zobaczyc “Smiesznosc” i “Wielkie tournée”
Patrice'a Leconte, “Irme Vep” Oliviera Assayasa, przyrodniczy “Mikrokosmos”
Claude'a Nuridsany i Marie Perennou oraz rysunkowe “Miasteczko Chelm” Alberta Hanana
Kaminskiego. Z tych filmow tylko “Smiesznosc” i “Mikrokosmos” pojawily sie
rok pozniej u nas w kinach.
 | | "Osmy dzien" |
Od 1997 roku 13 i 14 Warszawski Festiwal Filmowy ograniczyl ilosc
francuskich filmow do dwoch, w dodatku wybieranych wedlug nie zrozumialego dla mnie
kryterium. Byc moze jest to spowodowane rozwojem Festiwalu Filmu Francuskiego, ktory
daje pelniejszy obraz tej kinematografii. Czasem jednak bardzo glosne i dobre filmy
francuskie wcale do nas nie docieraja. Tak bylo chociazby z filmami “Kobiety,
mezczyzni – sposob uzycia” Claude'a Leloucha, “Przyjemnosc i przykrosci z
nia zwiazane” Nicolasa Boukhriefa, czy “Wymarzone zycie aniolow”, ktore
wkrotce ma wreszcie trafic do polskich kin. 13 Warszawski Festiwal Filmowy
zaprezentowal nam tylko “Demony Jezusa” Bernie Bonvoisina i “Dobermanna” Jana
Kounena, ktory trafil na polskie ekrany pare miesiecy pozniej. Natomiast na ostatnim
14 Festiwalu pokazano dwa filmy, o ktorych juz pisalam w poprzednich odcinkach: “Ci,
ktorzy mnie kochaja, wsiada do pociagu” i “Paparazzi”. Pomimo to w kinach
zaczelo pojawiac sie coraz wiecej francuskich tytulow. Czasem byly to filmy z
Festiwalu Filmu Francuskiego, a czasami po prostu francuskie hity lub nowe filmy
rezyserow i aktorow, ktorzy wyrobili juz sobie nazwisko. Tak bylo z “Piatym
elementem” Luca Bessona, “Zabojca” Mathieu Kassovitza, “Zlodziejami” André
Téchiné, “Jaguarem” Francisa Vebera, “Osmym dniem” Jaco Van Dormaela
oraz filmem “Jak kochaja czarownice” René Manzora z Venessa Pardis, Jeanne Moreau i
Jeanem Reno w rolach glownych.
 | | "Ponette" |
W ten sposob doszlismy do 1998 roku, ktory minal juz
bezpowrotnie, choc wydawac by sie moglo, ze sie dopiero zaczal. Ale czas ma to do
siebie, ze bardzo szybko mija :) I wlasnie w tym - jakze szybko - ubieglym roku na
ekranach polskich kin pojawilo sie piec tytulow znad Sekwany. Byly to filmy:
“Krolowie zycia” Francoisa Velle'a, “Kanapa w Nowym Jorku” Chantal
Akerman, “Na ostrzu szpady” Philippe'a de Broca, “Ponette” Jacques'a
Doillona i “Francuska ruletka” Claude'a Chabrola. Oprocz filmow “czysto”
francuskich do kin trafia wiele kooprodukcji. Czasem ogladajac filmy nie zdajemy sobie
nawet sprawy, ze Francuzi przyczynili sie jakos do jego powstania. Moglabym tu
przytoczyc wiele przykladow, chociazby “Koniec przemocy” Wima Wendersa,
“Spalonych sloncem” Nikity Michalkowa, “Bandyte” Macieja Dejczera, czy
“Smierc i dziewczyne” Romana Polanskiego. W nowym 1999 roku zycze sobie i Wam,
aby francuskich filmow przybywalo. Juz w marcu na ekrany naszych kin wejda “Goscie,
goscie II”, kontynuacja komedii o rycerzu i jego giermku, ktorzy przeniesli sie w
czasie i znalezli sie we wspolczesnej Francji. Mam nadzieje, ze zapoczatkuja
owocny rok dla calej francuskiej kinematografii.
Wszystko co dobre, kiedys sie konczy. Dzis nadszedl czas, zeby
zakonczyc ten cykl. Mam nadzieje, ze zainteresowalam pare osob kinem francuskim.
Moze nastepnym razem gdy zobaczycie, ze gdzies graja francuski film, to nie
obejdziecie tego kina szerokim lukiem, tylko wybierzecie sie do niego. Kolejnego odcinka
Nowego Kina Francuskiego juz w nastepnym numerze The Valetz Magazine nie
bedzie, ale mam nadzieje, ze bedziemy sie nadal spotykac na jego lamach. Pozdrawiam
serdecznie wszystkich czytelnikow:)
Filmografia:
1. “Dzieci raju” (“Les enfants du paradis”);
rez. Marcel Carné, wyst. Arletty, Jean-Louis Barrault, Pierre Brasseur, Marcel Herrand;
Francja 1945 (182 min.)
2. “Nienawisc” (“La haine”); scen. i rez. Mathieu Kassovitz, wyst. Vincent
Cassel, Hubert Koundé, Said Taghmaoui; Francja 1995 (95 min.)
3. “Serce jak lod” (“Un coeur en hiver”); rez. Claude Sautet, wyst. Emmanuelle
Béart, Daniel Auteuil, André Dussolier, Elisabeth Bourgine; Francja 1992 (100 min.)
4. “Patrioci” (“Les patriotes”); scen. i rez. Eric Rochant, wyst. Yvan Attal,
Yossi Banai, Sandrine Kiberlain, Richard Masur; Francja 1994 (140 min.)
5. “Perfumy Ivonne” (“Le parum d'Ivonne”); scen. i rez. Patrice Leconte, wyst.
Jean-Pierre Marielle, Hippolyte Girardot, Richard Bohringer, Sandra Majani: Francja 1993
(85 min.)
6. “Tango”; scen. i rez. Patrice Leconte, wyst. Thierry Lhermitte, Richard Bohringer,
Philippe Noiret, Miou Miou, Carole Bouquet; Francja 1992 (88 min.)
7. “Smiertelne zmeczenie” (“Grosse fatigue”); scen. i rez. Michel Blanc, wyst.
Michel Blanc, Carole Bouquet, Philippe Noiret, Josiane Balasko; Francja 1994 (86 min.)
8. “Dzikie trzciny” (Les roseaux sauvages”); rez. André Téchiné, wyst. Elodie
Bouchez, Gael Morel, Stéphane Rideau, Frédéric Gorny; Francja 1994 (110 min.)
9. “US go home”; rez. Claire Denis, wyst. Alice Houri, Jessica Tharaud, Gregoire
Colin; Francja 1995 (104 min.)
10. “Portret mlodej dziewczyny z Brukselii pod koniec lat szescdziesiatych” (“Portrait
d'une jeune fille de la fin des années 60, a Bruxelles”); rez. Chantal Akerman, wyst.
Circe, Julien Rassam; Francja 1995 (104 min.)
11. “Pokoj i milosc” (“Paix et amour”); rez. Laurence Ferreira
Barbosa, wyst. Gil Novio, Emmanuel Mari, Yvonne Kerouedan; Francja 1995 (104 min.)
12. “Travolta i ja” (“Travolta et moi”); rez. Patricia Mazuy, wyst. Leslie
Azzoulai, Julien Gerin, Helene Eichers; Francja 1995 (104 min.)
13. “Zbyt wiele szczescia” (“Trop de bonheur”); rez. Cédric Kahn, wyst.
Estelle Perron, Caroline Trousselard, Malek Bechar, Didier Borga; Francja 1994 (65 min.)
14. “Zimna woda” (L'eau froide”); rez. Olivier Assayas; Francja 1994 (104 min.)
15. “Francuzka” (“Une femme francaise”); scen. i rez. Régis Wargnier, wyst.
Emmanuelle Béart, Daniel Auteuil, Gabriel Barylli; Francja 1995 (94 min.)
16. “Kochanek czy kochanka?” (“Gazon maudit”); rez. Josiane Balasko, wyst.
Josiane Balasko, Victoria Abril, Alain Chabat; Francja 1994 (105 min.)
17. “Dzikie noce” (“Les nuits fauves”); scen. i rez. Cyril Collard, wyst. Cyril
Collard, Romane Bohringer, Carlos Lopez; Francja 1992 (126 min.)
18. “Leon zawodowiec” (“Leon”); rez. Luc Besson, wyst. Jean Reno, Gary Oldman,
Nathalie Portman, Danny Aiello; Francja 1994 (110 min.)
19. “Corka d'Artagnana” (“La fille d'Artagnan”); rez. Bertrand Tavernier, wyst.
Sophie Marceau, Phillip Noiret, Claude Rich; Francja 1994.
20. “Indianin w Paryzu” (“Un indien dans la ville”); rez. Hervé Palud, wyst.
Thierry Lhermitte, Miou Miou, Arielle Dombasle; Francja 1994 (89 min.)
21. “Moj mezczyzna” (“Mon homme”); rez. Bertrand Blier, wyst. Anouk Grinberg,
Gérard Lanvin, Valéria Bruno-Tedeschi; Francja 1995 (98 min.)
22. “Nelly i pan Ardant” (“Nelly et M. Ardant”); rez. Claude Sautet, wyst.
Emmanuelle Béart, Michel Serrault, Jean-Huges Anglande; Francja 1995 (106 min.)
23. “Przyneta” (L'appat”); rez. Bertrand Tavernier; wyst. Marie Gillain, Olivier
Sitruk, Bruno Putzulu, Richard Berry, Philippe Duclos; Francja 1994 (113 min.)
24. “Delicatessen”; rez. Jean-Pierre Jeunet, Marc Caro, wyst. Dominique Pinon,
Marie-Laure Dougnac, Jean-Claude Dreyfus; Francja 1991 (95 min.)
25. “Miasto zaginionych dzieci” (“La cité des enfants perdus”); rez. Jean-Pierre
Jeunet, Marc Caro, wyst. Ron Perlman, Daniel Emilfork, Dominique Pinon: Francja 1995 (112
min.)
26. “Zuchwaly Beaumarchais” (“Beaumarchais l'insolent”); rez. Edouard Molinaro,
wyst. Fabrice Luchini, Sandrine Kiberlain, Michel Serrault; Francja 1996 (100 min.)
27. “Aniol stroz” (“Les anges gardiens”); rez. Jean-Marie Poire, wyst. Gérard
Depardieu, Christian Clavier, Eva Grimaldi; Francja 1995 (110 min.)
28. “Nedznicy” (Les Misérables du XX-eme siécle”); scen. i rez. Claude Lelouch,
wyst. Jean-Paul Belmondo, Michel Boujenah, Alessandra Martines, Annie Girardot; Francja
1995 (177 min.)
29. “Smiesznosc” (“Ridicule”); rez. Patrice Laconte, wyst. Fanny Ardant,
Charles Berling, Bernard Giraudeau, Judith Godreche, Jean Rochefort; Francja 1997 (102
min.)
30. “Wielkie tournée” (Les grands ducs”); rez. Patrice Leconte, wyst. Jean-Pierre
Marielle, Philippe Noiret, Jean Rochefort, Catherine Jacob, Michel Blanc; Francja 1996 (85
min.)
31. “Irma Vep”; scen. i rez. Olivier Assayas, wyst. Maggie Cheung, Jean-Pierre Leaud,
Nathalie Richard, Antoine Basler, Bulle Ogier; Francja 1996 (98 min.)
32. “Mikrokosmos” (“Microcosmos, le peuple de l'herbe”); rez. Claude Nuridsany i
Marie Perennou; Francja/Szwajcaria/Wlochy 1996 ( 75 min.)
33. “Miasteczko Chelm” (“Le monde est un grand Chelm”); rez. Albert Hanan
Kaminski; Francja/Wegry/Niemcy 1995 (76 min.)
34. “Kobiety, mezczyzni - sposob uzycia” (“Hommes, femmes - mode d'emploi”);
rez. Claude Lelouche, wyst. Bernard Tapie, Fabrice Luchini, Ophélie Winter, Alessandra
Martines; Francja 1996 (114 min.)
35. “Przyjemnosc, i przykrosci z nia zwiazane” (“Le plaisir, et ses petits
tracas”); rez Nicolas Boukhrief, wyst. Vicent Cassel, Julie Gayet, Mathieu Kassovitz,
Michele Placido; Francja 1998 (101 min.)
36. “Wymarzone zycie aniolow” (“La vie revée des anges”); rez. Erick Zonca,
wyst. Elodie Bouchez, Natasha Régnier; Francja 1998 (119
min.)
37. “Demony Jezusa” (Les démons de Jésus”); scen. i rez. Bernie Bonvoisin, wyst.
Thierry Frémont, Nadia Fares, Patrick Bouchitey, Fabienne Babe; Francja 1996 (117 min.)
38. “Doberman” (“Le Doberman”); rez. Jan Kounen, wyst. Vincent Cassel, Monica
Bellucci, Tchéky Karyo; Francja 1997 (103 min.)
39. “Ci, ktorzy mnie kochaja, wsiada do pociagu” (“Ceux qui m'aiment prendront
le train”); rez. Patrice Chereau, wyst. Jean-Louis Trintignant, Charles Berling,
Valeria Bruno-Tedeschi, Pascal Greggory, Vincent Perez; Francja 1998 (123 min.)
40. “Paparazzi”; rez. Alain Berberian, wyst. Patrick Timsit, Vincent Lindon,
Catherine Frot, Isabelle Gelinas, Elise Tielrooy, Nathalie Baye; Francja 1997 (104 min.)
41. “Piaty element” (“Le cinquieme element”); scen. i rez. Luc Besson, wyst.
Bruce Willis, Gary Oldman, Ian Holm, Milla Yovovich, Mathieu Kassovitz; Francja 1997 (126
min.)
42. “Zabojca” (“Assasin(s)”); rez. Mathieu Kassovitz, wyst. Michel Serrault,
Mathieu Kassovitz, Mehdi Venoufa; Francja 1996 (134 min.)
43. “Zlodzieje” (“Les voleurs”); rez. André Téchiné, wyst. Catherine Deneuve,
Daniel Auteuil, Laurence Cote; Francja 1996 (117 min.)
44. “Jaguar”; rez. Francis Veber, wyst. Jean Reno, Patric Bruel, Harrison Lowe;
Francja 1996 (99 min.)
45. “Osmy dzien” (“Le huitieme jour”); rez. Jaco Van Dormael, wyst. Daniel
Auteuil, Pascal Duquenne, Miou Miou; Francja 1995 (118 min.)
46. “Jak kochaja czarownice” (“Witch way love”); rez. René Manzor, wyst.
Venessa Paradis, Jean Reno, Jeanne Moreau; Francja 1997 (102 min.)
47. “Krolowie zycia” (“Comme les rois”); rez. Francois Velle, wyst. Marushka
Detmers, Stephane Freiss, Mariusz Pujszo; Francja 1996 (95 min.)
48. “Kanapa w Nowym Jorku” (“Un divan a New York”); rez. Chantal Akerman, wyst.
Juliette Binoche, William Hurt, Stephanie Buttle; Francja 1995 (100 min.)
49. “Na ostrzu szpady” (“Le bossu”); rez. Philippe de Broca, wyst. Daniel
Auteuil, Fabrice Luchini, Vincent Perez, Marie Gillain, Philippe Noiret, Sacha Bourdo;
Francja 1997 (120 min.)
50. “Ponette”; rez. Jacques Doillon, wyst. Victoire Thivisol, Delphine Schiltz, Marie
Trintignant, Xavier Beauvois, Claire Nebout; Francja 1996 (97 min.)
51. “Francuska ruletka” (“Rien ne va plus”); rez. Claude Chabrol, wyst. Isabelle
Hupert, Michel Serrault, Francois Cluzet, Jackie Berroyer; Francja 1997 (105 min.)
52. “Koniec przemocy” (“The end of silence”); rez. Wim Wenders, wyst. Bill
Pulman, Andie McDowell, Gabriel Byrne; Francja 1997 (122 min.)
53. “Spaleni sloncem” (“Utomlonnyje solncem/ Soleil Trompeur”); rez. Nikita
Michalkow, wyst. Nikita Michalkow, Oleg Mienszykow, Wiaczeslaw Tichonow; Rosja/Francja
1994 (134 min.)
54. “Bandyta” (“Brute”); rez. Maciej Dejczer, wyst. Til Schweiger, Pete
Postlethwaite, John Hurt, Polly Walker; Polska/Francja/Niemcy 1997 (102 min.)
55. “Smierc i dziewczyna” (“Death and the Maiden”); rez. Roman Polanski, wyst.
Sigourney Weaver, Ben Kingsley, Stuart Wilson; Wielka Brytania/USA/Francja 1994 (103 min.)
|
